Menu

Partial Differential in Calculus

Contents hide
1 1.अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Calculus),डिफरेंशियल केलकुलस में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Differential Calculus):

1.अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Calculus),डिफरेंशियल केलकुलस में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Differential Calculus):

अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Calculus) को दो या दो से अधिक स्वतन्त्र चरों के फलन का अवकलन ज्ञात करके समझने का प्रयास करेंगे।इस पर आधारित उदाहरण निम्नलिखित हैं:
आपको यह जानकारी रोचक व ज्ञानवर्धक लगे तो अपने मित्रों के साथ इस गणित के आर्टिकल को शेयर करें।यदि आप इस वेबसाइट पर पहली बार आए हैं तो वेबसाइट को फॉलो करें और ईमेल सब्सक्रिप्शन को भी फॉलो करें।जिससे नए आर्टिकल का नोटिफिकेशन आपको मिल सके । यदि आर्टिकल पसन्द आए तो अपने मित्रों के साथ शेयर और लाईक करें जिससे वे भी लाभ उठाए । आपकी कोई समस्या हो या कोई सुझाव देना चाहते हैं तो कमेंट करके बताएं।इस आर्टिकल को पूरा पढ़ें।

Also Read This Article:- Radius of Curvature in Calculus

2.अवकलन गणित में आंशिक अवकलन के साधित उदाहरण (Partial Differential in Calculus Solved Examples):

Example1.प्रमेय \frac{\partial^2 y}{\partial x \partial y}=\frac{\partial^2 y}{\partial y \partial x} की पुष्टि कीजिए,जबकि (Verify the theorem \frac{\partial^2 y}{\partial x \partial y}=\frac{\partial^2 y}{\partial y \partial x} ,when)
Example:1(a). u=\log (y \sin x+x \sin y)
Solution: u=\log (y \sin x+x \sin y)
दोनों पक्षों का y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial y} =-\frac{1}{y \sin x+x \sin y} \cdot \frac{\partial}{\partial y}(y \sin x+x \sin y) \\ \Rightarrow \frac{\partial u}{\partial y} =\frac{\sin x+x \cos y}{y \sin x+x \sin y}
x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=\frac{(y \sin x+x \sin y)(\cos x+\cos y)-(\sin x+x \cos y)(y \cos x+\sin y)}{(y \sin x+x \sin y)^2} \\ =\frac{ \begin{array}{c}y \sin x \cos x+x \cos x \sin y+y \sin x \cos y+\\x \sin y \cos y-y \cos x \sin x - x y \cos x \cos y\\-\sin x \sin y - x \cos y \sin y\end{array} }{(y \sin x+x \sin y)^2}\\ =\frac{x \cos x \sin y+y \sin x \cos y-x y\cos x \cos y-\sin x \sin y}{(y \sin x+x \sin y)^2} \\ = \frac{x \cos x(\sin y-y \cos y)-\sin x(\sin y-y \cos y)}{(y \sin x+x \sin y)^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=\frac{(\sin y-y \cos y)(x \cos x-\sin x)}{(y \sin x+x \sin y)^2} \cdots(1)
इसी प्रकार दिए हुए फलन का x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial x} =\frac{1}{y \sin x+x \sin y} \frac{\partial}{\partial x}(y \sin x+x \sin y) \\ =\frac{y \cos x+\sin y}{y \sin x+x \sin y}
पुनः y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}=\frac{(y \sin x+x \sin y)(\cos x+\cos y)-(y \cos x+\sin y)(\sin x+x \cos y)}{(y \sin x+x \sin y)^2} \\ =\frac{\begin{array}{c}y \sin x \cos x+x \cos x \sin y+y \sin x \cos y \\+x \sin y \cos y-y \cos x \sin x-\sin x \sin y\\-x y \cos x \cos y-x \sin y \cos y\end{array}}{(y \sin x+x \sin y)^2} \\ =\frac{x \cos x(\sin y-y \cos y)-\sin x(\sin y-y \cos y)}{(y \sin x+x \sin y)^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}=\frac{(\sin y-y \cos y)(x \cos x-\sin x)}{(y \sin x+x \sin y)^2} \cdots(2)
(1) व (2) से:

\frac{\partial^2 y}{\partial x \partial y}=\frac{\partial^2 y}{\partial y \partial x}
Example:1(b). u=x^y
Solution: u=x^y
लघुगणक लेने पर:

\log u=y \log x
दोनों पक्षों का y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{1}{u} \cdot \frac{\partial u}{\partial y}=\log x \\ \frac{\partial u}{\partial y}=u \log x
पुनः x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y} =\frac{\partial u}{\partial x} \log x+\frac{u}{x} \\ =u \frac{y}{x} \cdot \log x+\frac{u}{x} \\ =\frac{u}{x}\left[(\log x)+1\right] \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y} =x^{y-1}[y(\log x)+1] \cdots(1)
इसी प्रकार दिए हुए फलन का x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{1}{u} \cdot \frac{d u}{\partial x}=\frac{y}{x} \\ \Rightarrow \frac{\partial u}{\partial x}=u \frac{y}{x}
पुनः y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}=\frac{u}{x}+\frac{\partial u}{\partial y} \cdot \frac{y}{x} \\ =\frac{u}{x}+u \log x \cdot \frac{y}{x} \\ =\frac{u}{x}(y \log x+1) \\ =\frac{x^y}{x}(y \log x+1) \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}=x^{y-1}(y \log x+1) \ldots(2)
(1) और (2) से:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=\frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}
Example:1(c). u=x \sin y+y+\sin x
Solution: u=x \sin y+y+\sin x
दोनों पक्षों का y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial y}=x \cos y+1
पुनः x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=\cos y \cdots(1)
इसी प्रकार दिए हुए फलन का x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial x}=\sin y+\cos x
पुनः y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:
\frac{\partial^2 y}{\partial y \partial x}=\cos y \cdots(1)
(1) व (2) से:

\frac{\partial^2 y}{\partial x^2 y}=\frac{\partial^2 y}{\partial y^2 x}
Example:1(d). u=e^{2 m y} \cos m x
Solution: u=e^{2 m y} \cos m x
दोनों पक्षों का y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial y}=m e^{m y} \cos m x
पुनः x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=-m^2 e^{m y} \sin m x \cdots(1)
इसी प्रकार दिए हुए फलन का x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial x}=-m e^{m y} \sin m x
पुनः y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}=-m^2 e^{m y} \sin m x \cdots(2)
(1) और (2) से:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=\frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}

Example:1(e). u=\frac{1}{\sqrt{y}} e^{\frac{(x-a)^2}{4 y}}
Solution: u=\frac{1}{\sqrt{y}} e^{\frac{(x-a)^2}{4 y}}
दोनों पक्षों का y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial y} =-\frac{1}{2 y^{\frac{3}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}}+\frac{1}{\sqrt{y}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}} \times \frac{(x-a)^2}{4 y^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial u}{\partial y} =-\frac{1}{2 y^{\frac{3}{2}}} e^{\frac{(x-a)^2}{4 y}}+\frac{(x-a)^2}{4 y^{\frac{5}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}}
पुनः x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}= -\frac{1}{2 y^{\frac{3}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y^2}} \times \frac{-2(x-a)}{4 y}+\frac{2(x-a)}{4 y^{\frac{5}{2}}} e^{\frac{-(x-a)^2}{4 y}} +\frac{(x-a)^2}{4 y^{\frac{5}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}} \times \frac{-2(x-a)}{4 y}\\ =\frac{(x-a)}{4 y^{\frac{5}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}}+\frac{(x-a)}{2 y^{\frac{5}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4y}} -\frac{(x-a)^3}{8 y^{\frac{7}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4y}} \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}}\left[\frac{x-a}{4 y^{\frac{5}{2}}}+\frac{x-a}{2 y^{\frac{5}{2}}}-\frac{(x-a)^3}{8 y^{\frac{7}{2}}}\right] \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}} \left[\frac{3}{4} \frac{(x-a)}{y^{\frac{5}{2}}}-\frac{1}{8} \frac{(x-a)^{3}}{y^{\frac{7}{2}}}\right] \cdots(1)
इसी प्रकार दिए हुए फलन का x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial x} =\frac{1}{\sqrt{y}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}} \cdot \frac{-2(x-a)}{4 y} \\ \Rightarrow \frac{\partial u}{\partial x} =-\frac{(x-a)}{2 y^{\frac{3}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}}
पुनः y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}=\frac{3(x-a)}{4 y^{\frac{5}{2}}} e^{-\frac{(x-a)^2}{4y}}-\frac{(x-a)}{2 y^{\frac{3}{2}}} e^{\frac{-(x-a)^2}{4 y}} \times \frac{(x-a)^2}{4 y^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}=e^{-\frac{(x-a)^2}{4 y}}\left(\frac{3(x-a)}{4 y^{\frac{5}{2}}}-\frac{(x-a)^3}{8 y^{\frac{7}{2}}}\right) \cdots(2)
समीकरण (1) व (2) से:

\frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=\frac{\partial^2 u}{\partial y \partial x}
Example:2.यदि (If) z(x+y)=x^2+y^2 , तो सिद्ध कीजिए कि (then prove that)

\left(\frac{\partial z}{\partial x}-\frac{\partial z}{\partial y}\right)^2=4\left(1-\frac{\partial z}{\partial x}-\frac{\partial z}{\partial y}\right)
Solution: z(x+y)=x^2+y^2 \\ \Rightarrow z=\frac{x^2+y^2}{x+y}
दोनों पक्षों का x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial z}{\partial x}=\frac{(x+y) \cdot 2 x-\left(x^2+y^2\right) \cdot 1}{(x+y)^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial z}{\partial x}=\frac{2 x^2+2 x y-x^2-y^2}{(x+y)^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial z}{\partial x}=\frac{x^2+2 x y-y^2}{(x+y)^2}
पुनः y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial z}{\partial y}=\frac{(x+y) \cdot 2 y-\left(x^2+y^2\right) \cdot 1}{(x+y)^2} \\ =\frac{2 x y+2 y^2-x^2-y^2}{(x+y)^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial z}{\partial y}=\frac{y^2+2 x y-x^2}{(x+y)^2} \\ \text { L.H.S. }\left(\frac{\partial z}{\partial x}-\frac{\partial z}{\partial y}\right)^2 \\ =\left[\frac{x^2+2 x y-y^2}{(x+y)^2}-\frac{y^2+2 x y-x^2}{(x+y)^2}\right]^2 \\ =\left[\frac{x^2+2 x y-y^2-y^2-2 x y+x^2}{(x+y)^2}  \right]^2 \\ =\left[\frac{2 x^2-2 y^2}{(x+y)^2}\right]_2^2 =\left(\frac{x z-2 x}{(x)}\right)^2 =4\left(\frac{x^2-y^2}{(x+y)^2}\right)^2=4\left(\frac{x-y}{x+y}\right)^2 \cdots(1) \\ \Rightarrow \left(\frac{\partial z}{\partial x} -\frac{\partial z}{\partial y}\right)^2=4\left(\frac{x^2-y^2}{(x+y)^2} \right)^2=4\left(\frac{x-y}{x+y}\right)^2 \cdots(1) \\ \text { R.H.S. } 4\left(1-\frac{\partial z}{\partial x}-\frac{\partial z}{\partial y}\right) \\ =4\left[1-\frac{x^2+2 x y-y^2}{(x+y)^2}-\frac{y^2+2 x y-x^2}{(x+y)^2}\right] \\ =4\left[\frac{(x+y)^2-x^2-2 x y+y^2-y^2-2 x y+x^2}{(x+y)^2}\right] \\ =4\left[\frac{x^2+2 x y+y^2-4 x y}{(x+y)^2}\right] \\ =4\left[\frac{x^2-2 x y+y^2}{(x+y)^2}\right] \\ =4 \left(\frac{x-y}{x+y}\right)^2 \\ \Rightarrow 4\left(1-\frac{\partial z}{\partial x}-\frac{\partial z}{\partial y}\right)=4\left(\frac{x-y}{x+y}\right)^2 \cdots(2)
समीकरण (1) व (2) से:

\left(\frac{\partial z}{\partial x}-\frac{\partial z}{\partial y}\right)^2=4\left(1-\frac{\partial z}{\partial x}-\frac{\partial z}{\partial y}\right)
Example:3.यदि (If) u=x^2 \tan ^{-1}\left(\frac{y}{x}\right)- y^2 \tan ^{-1}\left(\frac{x}{y}\right), तो (then find the value of) \frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}  का मान ज्ञात कीजिए।
Solution: u=x^2 \tan ^{-1}\left(\frac{y}{x}\right)- y^2 \tan ^{-1}\left(\frac{x}{y}\right)
दोनों पक्षों का y के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial y} =x^2 \frac{1}{1+\frac{y^2}{x^2}} \cdot \frac{1}{x}-2 y \tan^{-1} \left(\frac{x}{y}\right)+\frac{y^2}{1+\frac{x^2}{y^2}} \cdot \frac{x}{y^2}\\ =\frac{x^4}{x\left(x^2 +y^2\right)}-2 y \tan^{-1} \left(\frac{x}{y}\right)+\frac{x y^2}{\left(x^2+y^2\right)} \\ \Rightarrow \frac{\partial u}{\partial y} =\frac{x^3}{x^2+y^2}-2 y \tan^{-1} \left(\frac{x}{y}\right)+\frac{x y^2}{\left(x^2+y^2\right)}
पुनः x के सापेक्ष आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial^2 u}{\partial x^2 y}=\frac{\left(x^2+y^2\right) \cdot 3 x^2-x^3 \cdot 2 x}{\left(x^2+ y^2\right)^2}-\frac{2 y}{1+\frac{x^2}{y^2}}\left(\frac{1}{y}\right)+ \left[\frac{\left(x^2+y^2\right)-x \cdot 2 x}{\left(x^2+y^2\right)^2}\right] y^2 \\ =\frac{3 x^4+3 x^2 y^2-2 x^4}{\left(x^2+y^2\right)^2}-\frac{2 y^2}{\left(x^2+y^2\right)}+\frac{y^2\left(y^2-x^2\right)}{\left(x^2+y^2\right)^2} \\ =\frac{x^4+3 x^2 y^2-2 x^2 y^2-2 y^4+y^4-x^2 y^2}{\left(x^2+y^2\right)^2} \\ =\frac{x^4-y^4}{\left(x^2+y^2\right)^2} \\ =\frac{\left(x^2-y^2\right)\left(x^2+y^2\right)}{\left(x^2+y^2\right)^2} \\ \Rightarrow \frac{\partial^2 u}{\partial x \partial y}=\frac{x^2-y^2}{x^2+y^2}
Example:10.यदि (If) u=f\left(\frac{y}{x}\right) तो सिद्ध कीजिए कि (then prove that) x \frac{\partial u}{\partial x}+y \frac{\partial u}{\partial y}=0
Solution: u=f\left(\frac{y}{x}\right)
x के सापेक्ष दोनों पक्षों का आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial x}=f^{\prime}\left(\frac{y}{x}\right)\left(-\frac{y}{x^2}\right) \\ \Rightarrow \frac{\partial u}{\partial x} =-\frac{y}{x^2} f^{\prime}\left(\frac{y}{x}\right) \\ x \frac{\partial u}{\partial x}=-\frac{y}{x} f^{\prime}\left(\frac{y}{x}\right) \cdots(1)
पुनः y के सापेक्ष दोनों पक्षों का आंशिक अवकलन करने पर:

\frac{\partial u}{\partial y}=f^{\prime}\left(\frac{y}{x}\right) \cdot \frac{1}{x} \\ y \frac{\partial u}{\partial y}=\frac{y}{x}+f^{\prime} \left(\frac{y}{x}\right) \cdots(2)
(1) व (2) को जोड़ने पर:

x \frac{\partial u}{\partial x}+y \frac{\partial u}{\partial y}=\frac{-y}{x} f^{\prime}\left(\frac{y}{x}\right)+\frac{y}{x} f^{\prime}\left(\frac{y}{x}\right) \\ \Rightarrow x \frac{\partial u}{\partial x}+y \frac{\partial u}{\partial y}=0
उपर्युक्त उदाहरणों के द्वारा अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Calculus),डिफरेंशियल केलकुलस में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Differential Calculus) को समझ सकते हैं।

3.अवकलन गणित में आंशिक अवकलन पर आधारित सवाल (Questions Based on Partial Differential in Calculus):

(1.)यदि (If) u=\log \sqrt{(x^2+y^2+z^2)} तो सिद्ध कीजिए कि (then show that)

\left(x^2+y^2+z^2\right)\left(\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial z^2}\right)=1
(2.)यदि (If) z=\frac{x^2 y^2}{x+y}, प्रदर्शित करो (show that) x \frac{\partial^2 z}{\partial x^2}+y \frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}=\frac{\partial z}{\partial x}
उपर्युक्त सवालों को हल करने पर अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Calculus),डिफरेंशियल केलकुलस में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Differential Calculus) को ठीक से समझ सकते हैं।

Also Read This Article:- Coordinate of Centre of Curvature

4.अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Frequently Asked Questions Related to Partial Differential in Calculus),डिफरेंशियल केलकुलस में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Differential Calculus) से सम्बन्धित अक्सर पूछे जाने वाले प्रश्न:

प्रश्न:1.दो चरों वाले फलन की सीमा के अस्तित्व होने की क्या शर्त है? (What is the Condition that the Limit of a Two-variable Function Exists?):

उत्तर:यदि x,a की ओर तथा y,b की ओर अग्रसर होगा,यदि प्रत्येक धनात्मक संख्या के लिए एक दूसरी धनात्मक संख्या का अस्तित्व इस प्रकार हो कि
जब भी |x-a|<\delta,|y-b|<\delta,तब ही |f(x, y)-A|<\varepsilon
अर्थात् दूसरे शब्दों में जब भी बिन्दु (x,y) किसी वर्ग में स्थित होगा जिसका केन्द्र (a,b) तथा चौड़ाई 2 \delta है,f(x,y) का A में अन्तर \varepsilon से कम होगा।
इसे प्रतीकात्मक रूप में निम्न प्रकार से व्यक्त किया जाता है:
\lim _{\substack{x \rightarrow a \\ y \rightarrow b}} f(x , y)=A
परिभाषा के अनुसार सीमा का अस्तित्व होगा,यदि और केवल यदि f(x,y), A की ओर अग्रसर होता है,चाहें पथ जिस पर (x,y) बिन्दु (a,b) की ओर अग्रसर होता है,कोई सा भी हो तथा
\lim_{x \rightarrow a}\left[\lim_{y \rightarrow a} f(x, y)\right]=\lim_{y \rightarrow b}\left[\lim_{x \rightarrow b} f(x, y)\right]

प्रश्न:2.दो चरों वाले फलन के सांतत्य होने की क्या शर्त है? (What is the Condition for a Function with Two Variables to be Continuity?):

उत्तर:एक फलन f(x,y) किसी बिन्दु (a,b) पर संतत कहलाता है,यदि
\lim _{\substack{x \rightarrow a \\ y \rightarrow b}} f(x, y)=f(a, b)
अर्थात् फलन f(x,y),बिन्दु (a,b) पर संतत कहलाता है,यदि और केवल यदि किसी स्वेच्छ धनात्मक संख्या \varepsilon (चाहे कितना छोटा क्यों न हो) के संगत एक धनात्मक संख्या \delta (\varepsilon पर निर्भर) का अस्तित्व इस प्रकार है कि
|f(x, y)-f(a, b)|<\varepsilon
प्रत्येक (x,y) के लिए जिसके लिए |x-a|<\delta तथा |y-b|<\delta
इसी प्रकार की परिभाषाएँ दो से अधिक स्वतन्त्र चरों के लिए की जा सकती है।

प्रश्न:3.आंशिक अवकलजों के क्रमविनिमेय होने की क्या शर्त है? (What is the Condition for Partial Differential to be Commutative?):

उत्तर:यदि u=f(x,y) के आंशिक अवकलज संतत हो,तो
(If u=f(x,y) possesses continuous partial derivatives,then)
\frac{\partial^2 f}{\partial x \partial y}=\frac{\partial^2 f}{\partial y \partial x}
उपर्युक्त प्रश्नों के उत्तर द्वारा अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Calculus),डिफरेंशियल केलकुलस में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Differential Calculus) के बारे में ओर अधिक जानकारी प्राप्त कर सकते हैं।

No. Social Media Url
1. Facebook click here
2. you tube click here
3. Instagram click here
4. Linkedin click here
5. Facebook Page click here
6. Twitter click here

Partial Differential in Calculus

अवकलन गणित में आंशिक अवकलन
(Partial Differential in Calculus)

Partial Differential in Calculus

अवकलन गणित में आंशिक अवकलन (Partial Differential in Calculus) को दो या दो से
अधिक स्वतन्त्र चरों के फलन का अवकलन ज्ञात करके समझने का प्रयास करेंगे।

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *